Werken in de industrie brengt risico’s met zich mee, zoals explosiegevaar. ATEX (“Atmosphères Explosibles”) is een Europese richtlijn die helpt explosieve atmosferen te herkennen en te beheersen, vooral in sectoren waar brandbare stoffen worden verwerkt. Meer weten? Lees verder!
Hoe ontstaat explosiegevaar?
Explosiegevaar ontstaat wanneer een mengsel van brandbare stoffen (zoals gas, damp, nevel of stof) in contact komt met zuurstof en een ontstekingsbron. Dit kan zich in drie vormen uiten:
1. Gasexplosiegevaar: brandbare gassen mengen zich met lucht en kunnen exploderen als de concentratie tussen de onderste en bovenste explosiegrens ligt.
2. Nevelexplosiegevaar: nevels van brandbare vloeistoffen kunnen zich gedragen als een gas en tot ontploffing leiden bij de juiste concentratie en temperatuur.
3. Stofexplosiegevaar: fijn verdeelde vaste stoffen, zoals meel of houtstof, kunnen bij werveling en contact met zuurstof ontbranden en exploderen.
ATEX-richtlijnen: ATEX 114 en ATEX 153
ATEX bestaat uit twee richtlijnen die bedrijven verplichten om maatregelen te nemen.
ATEX 114 richt zich op apparatuur en beschermingssystemen in explosiegevaarlijke omgevingen. Deze apparatuur moet getest en gecertificeerd zijn om explosies te voorkomen.
ATEX 153 stelt eisen aan werkgevers om explosierisico’s te beheersen. Werkgevers moeten onder andere een explosieveiligheidsdocument opstellen met een risicoanalyse, gevarenzone-indeling en preventieve maatregelen.
Maatregelen om explosiegevaar te voorkomen
Er zijn verschillende strategieën om explosies te voorkomen of de impact ervan te beperken:
- Brandbare stoffen elimineren: indien mogelijk de gevaarlijke stof vervangen door een minder risicovolle variant.
- Omhulling en ventilatie: brandbare stoffen binnen installaties houden en de omgeving goed ventileren om gevaarlijke concentraties te vermijden.
- Inertiseren: zuurstof in een omgeving verminderen door een inert gas zoals stikstof toe te voegen, waardoor ontbranding onmogelijk wordt.
- Beperking van ontstekingsbronnen: elektrische vonken, statische elektriciteit en hete oppervlakken minimaliseren door gebruik van explosieveilige apparatuur.
- Explosiedrukontlasting en vlamdoving: technieken zoals explosiepanelen en vlamdovers zorgen ervoor dat een explosie zich niet ongecontroleerd kan verspreiden.
- ATEX-gecertificeerde apparatuur: in ATEX-zones mag alleen gebruik worden gemaakt van goedgekeurde apparatuur. Apparaten die vonken of warmte kunnen genereren, zoals mobiele telefoons en standaard elektrisch gereedschap, zijn verboden tenzij ze specifiek zijn goedgekeurd voor gebruik in explosiegevaarlijke omgevingen.
Wettelijke verplichtingen en uitdagingen
Werkgevers zijn volgens de Arbowet verplicht om een veilig werkklimaat te creëren. Dit betekent dat zij risico’s moeten vastleggen, explosiegevaarlijke zones moeten markeren en medewerkers moeten trainen in veilig werken.
De naleving van ATEX-regels brengt echter uitdagingen met zich mee. Veel bedrijven worstelen met een gebrek aan kennis over explosieveiligheid, hoge kosten voor explosieveilige installaties en de complexiteit van de regelgeving.
Trends en ontwikkelingen
Nieuwe technologieën maken het steeds eenvoudiger om explosierisico’s te beheersen. Draadloze technologie vermindert bijvoorbeeld het risico van vonken door bekabeling. Robots en drones kunnen inspecties uitvoeren in gevaarlijke omgevingen, zodat medewerkers minder risico lopen. Ook virtual reality wordt steeds vaker ingezet om werknemers veilig te trainen in explosiegevaarlijke situaties.
Conclusie
ATEX-naleving is essentieel voor een veilige werkomgeving in industriële sectoren waar explosiegevaar een reële bedreiging vormt. Door preventieve maatregelen te nemen, werknemers goed te instrueren en apparatuur conform ATEX 114 en 153 te gebruiken, kunnen bedrijven explosierisico’s minimaliseren. ATEX is een doorlopend proces dat aandacht, expertise en discipline vereist.
Zet jij veiligheid ook op nummer 1 in je werk?
Ben jij een technisch professional en wil je werken in een veilige omgeving met de juiste ATEX-voorzieningen? Wij helpen je graag bij het vinden van een passende uitdaging in de industrie. Neem contact met ons op en ontdek welke mogelijkheden er voor jou zijn!
Bron: Arboportaal
