Nederland en België investeren volop in een succesvolle energietransitie. Zo zetten verschillende organisaties zich in voor drijvende zonne-energie op zee. In deze blog vertellen we je over een aantal veelbelovende initiatieven die deze ontwikkeling mogelijk maken.
Waarom zonne-energie op zee?
Voor het opwekken van zonne-energie op water bestaan verschillende termen, waaronder floating solar, FPV en drijvende zonnepanelen. Met name het opwekken van zonne-energie op zee is een interessante ontwikkeling. Er is namelijk weinig land beschikbaar, terwijl er juist een grote vraag is naar lokale productie van zonne-energie.
Drijvende zonnepanelen vangen deze vraag op en kunnen helpen om de energietransitie te versnellen. Op zee kan men namelijk snel een grote capaciteit van panelen aanleggen. De verschuiving is vergelijkbaar met de productie van windenergie: ook hierbij startte men op land en vond er een verschuiving plaats van productie naar zee.
Voor Nederland en België heeft de aanleg van drijvende zonnepanelen op de Noordzee dan ook veel potentie. Tegelijk brengt dit unieke uitdagingen met zich mee. De grootste technologische uitdaging is de grotere golfslag in vergelijking met meren en rivieren. Daarnaast is het zoute water van de Noordzee van invloed op de drijvende systemen.
Verschillende partijen ontwikkelen momenteel drijvende systemen voor het opwekken van zonne-energie op zee. Lees hieronder meer over een aantal veelbelovende initiatieven.
SolarDuck bouwt drijvend zonnepark voor Hollandse Kust West
Het Noors-Nederlandse SolarDuck, een spin-off van onze opdrachtgever Damen Shipyards, bouwt momenteel een drijvend zonnepark voor windpark Hollandse Kust West VII. Dit wordt ’s werelds grootste drijvende offshore-installatie voor het opwekken van zonne-energie.
De zonnepanelen van SolarDuck drijven en hebben een geïntegreerde energieopslag van 5 MW. Met het project wil de start-up zijn systeem sneller commercieel beschikbaar maken en de fabricatie, assemblage en installatie opschalen. De bedoeling is dat het systeem voor Hollandse Kust West in 2026 operationeel is.
Het windpark Hollandse Kust West VII wordt aangelegd door energieconcern RWE, ook een opdrachtgever van Stratt+. Zij sloot in juli 2022 een overeenkomst met SolarDuck. Hierin werd vastgelegd dat SolarDuck voor het windpark de exclusieve leverancier is van zogenoemde Offshore Floating Solar-technologie met geïntegreerde energieopslag.
SolarDuck heeft grote ambities. Het bedrijf wil vanaf 2030 elk jaar meer dan 1 GW aan drijvende offshore-zonne-energie gaan inzetten. En uiteindelijk wil de start-up zijn technologie wereldwijd gaan inzetten. Ook RWE investeert volop in duurzaamheid. Voor RWE is Nederland een van de belangrijke markten waar het zijn portefeuille van hernieuwbare energie wil uitbreiden.
TNO combineert zonne-energie en windparken
Ook onderzoeksorganisatie TNO houdt zich bezig met de ontwikkeling en installatie van een drijvend zonnesysteem. De instelling schat dat in 2050 45 gigawattpiek aan zonne-energievermogen in de Nederlandse Noordzee kan zijn geïnstalleerd. Ze ziet vooral kansen in de combinatie van zonne-energie en windparken.
Grote schepen mogen niet tussen offshore-windturbines doorvaren. En wind- en zonne-energie kunnen via dezelfde kabel aan land komen. Dit kan veel kosten besparen, want een kilometer stroomkabel op zee kost miljoenen. Door de ruimte tussen windmolens met zonne-energie-installaties te vullen, stijgt de productie van windparken aanzienlijk.
Ook in België is men positief over de installatie van drijvende zonneparken tussen offshore-windmolens. Lokale autoriteiten staan namelijk ‘multi-use’ -concessies op offshore-windmolenparken toe en de netwerkinfrastructuur lijkt goed geschikt voor gecombineerd gebruik.
Een ander voordeel is dat wind- en zonne-energie elkaar goed aanvullen. Offshore-windmolens zijn gebaat bij harde wind en hierbij schijnt de zon vaak (bijna) niet. Andersom is er bij zonnig weer juist sprake van minder wind.
Belgische organisaties testen SEAVOLT-technologie voor kust
In België hebben een aantal bedrijven de handen ineengeslagen om nieuwe technologie voor drijvende zonne-energie op zee te ontwikkelen. De SEAVOLT-technologie van de partners Tractebel, DEME en Jan De Nul is goed bestand tegen de omstandigheden op zee.
De technologie kan zware omstandigheden als storm en wind doorstaan en heeft een groot en effectief oppervlak, dat tegen golven is beschermd. Hiermee hebben deze zonnepanelen de potentie om op zeewindparken te worden geïnstalleerd.
Het project is een paar jaar geleden gestart. De bedrijven ontwikkelden toen een concept voor een drijvend systeem. Hierbij werd ook gekeken naar het financiële plaatje en de effecten op het ecosysteem van de zee en de integratie van aquacultuur.
Het laboratoriumonderzoek is inmiddels achter de rug en daarom ontwikkelen Tractebel, DEME en Jan De Nul nu een testinstallatie op zee. Deze moet in de zomer van 2023 voor de Belgische kust actief worden. Tegelijk onderzoeken de bedrijven opnieuw het kostenplaatje en de effecten op het milieu en het ecosysteem.
Rotterdamse Slufter voorziet 50 duizend huishoudens van energie
Naast de Noordzee wordt ook op ander water aan drijvende zonne-energie gewerkt. Bijvoorbeeld in de Haven van Rotterdam. Zo ontwikkelen meerdere partijen, waaronder Rijkswaterstaat en het Rijksvastgoedbedrijf, hier samen zonnepark De Slufter.
De Slufter is een baggerdepot van 250 hectare en ligt in het zuidwesten van de Maasvlakte. Een toekomstige exploitant krijgt toestemming om drijvende zonnepanelen op dit depot te plaatsen. De Slufter heeft veel potentie voor duurzame energie; als hier drijvende panelen worden geplaatst, kunnen deze circa vijftigduizend huishoudens van energie gaan voorzien.
Hiermee kan dit project een belangrijke bijdrage leveren aan de energietransitie in de Rotterdamse haven.
Routekaart zon op water
We moeten concluderen dat er nog veel onderzoek nodig is naar drijvende zonne-energie op zee. Bijvoorbeeld naar de effecten die drijvende zonnepanelen op de biodiversiteit en waterkwaliteit hebben. En naar wat ervoor nodig is om te zorgen dat de systemen betaalbaar zijn en lang meegaan. Gelukkig houden veel innovatieve partijen zich hiermee bezig.
Daarnaast hebben de ministeries van Infrastructuur en Waterstaat en Economische Zaken en Klimaat de kansen en risico’s van zonne-energie op water in Nederland in kaart gebracht. Ze hebben hun bevindingen samengevat in de ‘Routekaart zon op water’.
Wil jij als technicus ook bijdragen aan de nieuwste innovaties? Bijvoorbeeld in de Rotterdamse haven of de offshore? Neem dan contact met ons op!
Bronnen: Industrielinqs, NOS, RVO, Rijksoverheid
